Διόδια: Φθηνότερο το αεροπλάνο από το αυτοκίνητο! Μας δουλεύουν ψιλό γαζί - Δωράκι 1,87 δισ ευρώ στους εργολάβους χωρίς να φτιάξουν ούτε ένα μέτρο δρόμου.

Την ώρα που η χώρα βουλιάζει στην κρίση, οι πολιτικοί μας κάνουν δωράκια στους εργολάβους των δρόμων. 
Έχουν εισπράξει, τα λαμόγια, σε 5 χρόνια, χωρίς να κατασκευάσουν ούτε ένα μέτρο δρόμου, 1,87 δισ ευρώ, από διόδια και αποζημιώσεις, ενώ τα διόδια είναι ανταποδοτικά τέλη. Δηλαδή η υποχρέωση των εργολάβων είναι τα λεφτά που εισπράττουν από τα διόδια να τα "ρίχνουν" σε έργα στους δρόμους. Φυσικά 3 χρόνια τώρα δεν έχουν φτιάξει ούτε ένα εκατοστό δρόμου και έρχεται και το Ελληνικό κράτος και δίνει στα λαμόγια τους μεγαλοεργολάβους, αυξήσεις πέρα από κάθε λογική.

Έξι ευρώ ακριβότερο και χωρίς να υπολογίζεται το κόστος της βενζίνης γίνεται το ταξίδι Αθήνα - Θεσσαλονίκη (με επιστροφή) σε σχέση με τα εισιτήρια της αεροπορικής εταιρείας χαμηλού κόστους Ryanair, που προβλέπεται να ανοίξει φτερά στους ελληνικούς αιθέρες τον ερχόμενο Απρίλιο. Την ίδια στιγμή, παρά το γεγονός ότι τα έργα ήταν τρία χρόνια «παγωμένα» και στο διάστημα αυτό οι εργολάβοι δεν είχαν κατασκευάσει ούτε ένα χιλιόμετρο δρόμου εισέπραξαν συνολικά έσοδα από διόδια 1,37 δισ. ευρώ την τελευταία πενταετία από το Δημόσιο και επιπλέον 520 εκατ. ευρώ από τις αποζημιώσεις!     

Ο δρόμος για την επανεκκίνηση των έργων στους εθνικούς αυτοκινητόδρομους ανοίγει με διαδοχικές εισπρακτικές επιθέσεις, επιβάλλοντας εκρηκτικές αυξήσεις από 30% έως 60% στην άσφαλτο, οι οποίες εκτινάσσουν στα ύψη το κόστος των μετακινήσεων σε όλη τη χώρα και καθηλώνουν το αυτοκίνητο. Η οργή και η αγανάκτηση του κόσμου ξεχειλίζουν, καθώς με το Ι.Χ. η προαναφερθείσα διαδρομή υπολογίζεται μετ’ επιστροφής στα 56 ευρώ, ενώ με το αεροπλάνο με βάση τα προβλεπόμενα τιμολόγια της ιρλανδικής εταιρείας στα 50 ευρώ. Εάν υπολογιστεί και η δαπάνη των καυσίμων, η οποία για τη Θεσσαλονίκη και επιστροφή εκτιμάται περίπου στα 140 ευρώ, τότε η μετακίνηση στη συμπρωτεύουσα γίνεται αποτρεπτική με τα επίγεια μέσα. Τα μεγέθη είναι συγκρίσιμα ακόμα και με τα εισιτήρια της πιο «ακριβής» Aegean, που δεν ξεπερνούν τα 80 ευρώ. Οι αυξήσεις στα διόδια είναι η ανταμοιβή των κατασκευαστών για να ξεπαγώσουν τα καθηλωμένα έργα που αναμένεται να μπουν σε εντατικούς ρυθμούς λειτουργίας το επόμενο δίμηνο, απορροφώντας τεράστια κεφάλαια σε δάνεια και εγγυήσεις του Ελληνικού Δημοσίου, τα οποία υπολογίζεται να επιβαρύνουν με 1,1 δισ. ευρώ το δημόσιο χρέος. 

Πρόσθετο δάνειο
Η επιβάρυνση προέρχεται από το δάνειο των 650 εκατ. ευρώ που συνήφθη με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για να επανεκκινήσουν τα έργα, ένα πρόσθετο δάνειο 200 εκατ. ευρώ που θα χορηγηθεί για την Κορίνθου - Πατρών και το Δημόσιο εγγυάται την πληρωμή του, αλλά και ένα άλλο πρόσθετο δάνειο ύψους 250 εκατ. ευρώ που συζητείται να δοθεί προς τις δανείστριες τράπεζες της Μορέας Α.Ε., για να εξασφαλιστεί η χρηματοδοτική κάλυψη των δανείων σε ενδεχόμενο χαμηλής κυκλοφορίας των οχημάτων στο μέλλον. Ο αντίλογος σε αυτά είναι η μεγάλη ανάπτυξη που θα φέρουν στη χώρα και η αύξηση κατά 0,45% στο ΑΕΠ μέσα στο 2014. 

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στην καρδιά της κρίσης -μεταξύ 2011-2013-, που τα έργα ήταν καθηλωμένα, το έλλειμμα εσόδων των εργολάβων στα διόδια ήταν μόλις 53 εκατ. ευρώ (από 259 σε 206 εκατ. ευρώ), μολονότι η κατάρρευση των εσόδων ήταν η κύρια αιτία αποχώρησης των τραπεζών από τους αυτοκινητόδρομους, η οποία οδήγησε στην πρόσφατη αναθεώρηση των συμβάσεων παραχώρησης και στη χορήγηση γενναίων αποζημιώσεων, ύψους 167 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για το ένα τμήμα κεφαλαίων που χορήγησε το Δημόσιο στους παραχωρησιούχους, καθώς στο συνολικό κονδύλι πρέπει να προστεθούν άλλα 360 εκατ. ευρώ που δόθηκαν στις τεχνικές εταιρείες για τις μεγάλες καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις. Ετσι, αποδεικνύεται ότι οι εργολάβοι χωρίς να κατασκευάσουν ούτε ένα χιλιόμετρο δρόμου εισέπραξαν συνολικά έσοδα 1,37 δισ. ευρώ την τελευταία πενταετία από το Δημόσιο και επιπλέον 520 εκατ. ευρώ από τις αποζημιώσεις!

Χιλιομετρική χρέωση
Οι ανατιμήσεις στα διόδια αποτελούν όρο των συμβάσεων του 2007, συνδέονται με την αλλαγή στη χιλιομετρική χρέωση από τα 0,02 λεπτά στο ανώτατο επίπεδο, που είναι τα 0,04 λεπτά, και αφορούν συνολικά τρεις από τους πέντε μεγάλους αυτοκινητόδρομους που εξυπηρετούν τις μετακινήσεις των οχημάτων προς την Κόρινθο και την εθνικό οδό Αθηνών - Θεσσαλονίκης. Οι πιο τσουχτερές χρεώσεις εφαρμόζονται από τα μεσάνυχτα της περασμένης Πέμπτης στο τμήμα Αθήνα - Φθιώτιδα, το οποίο ανακατασκευάζει και λειτουργεί η κοινοπραξία Νέα Οδός, την οποία συγκροτεί η ΓΕΚ Τέρνα με ισπανικές εταιρείες. 

Οι αυξήσεις των διοδίων, μολονότι ελαφρώς μετριάστηκαν, εξακολουθούν να φτάνουν μέχρι και 60% στους σταθμούς των Αφιδνών, της Θήβας και της Τραγάνας. Με βάση τα νέα τιμολόγια οι τιμές για τα Ι.Χ. προσαρμόζονται αναλογικά στα 3,35 ευρώ (από 2,10), στα 3,95 ευρώ (από 2,55) και στα 3,90 ευρώ (από 2,45), αντίστοιχα. Πρόκειται για το πιο εμπορικό από πλευράς διελεύσεων κομμάτι του εθνικού δικτύου (με μέσο όρο διελεύσεων ημερησίως 44.000), μαζί με το Ελευσίνα - Κόρινθος, που εξυπηρετεί και μεγάλο τμήμα των επαγγελματικών μετακινήσεων, τις οποίες οι νέες τιμές εκτινάσσουν στα ύψη. Για παράδειγμα, το κόστος για φορτηγά - λεωφορεία εκτοξεύεται στις Αφίδνες στα 8,45 ευρώ και στη Θήβα στα 9,85 ευρώ. 

Η κοινοπραξία που κατασκευάζει το Αντίρριο - Γιάννενα και έχει προικιστεί και με τα διόδια του Αθήνα - Σκάρφεια και Σχηματάρι - Χαλκίδα επιχειρεί να δελεάσει τους συχνούς χρήστες με ένα πρόγραμμα εκπτώσεων για τις αυξημένες μετακινήσεις που φτάνει έως 50%. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκπτωση, η οποία για να ενεργοποιηθεί απαιτεί τουλάχιστον δύο διελεύσεις ημερησίως κάθε μήνα. Ως θετικό στοιχείο καταγράφεται, η δήλωση του υπουργού Υποδομών κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη την περασμένη Παρασκευή ότι θα μείνει αμετάβλητο το κόστος για τις τοπικές μετακινήσεις προκειμένου να εξευμενιστούν οι οξύτατες αντιδράσεις για τις ανατιμήσεις. Εχει συμφωνηθεί με το υπουργείο Υποδομών να μην καταβάλλουν τις αυξήσεις οι κάτοικοι του Δήμου Ωρωπού (πάνω από 35.000 δημότες), οι οποίοι θα συνεχίσουν να μετακινούνται με κόστος 2,10 ευρώ. 

Αυξήσεις με νέα συνολική επιβάρυνση 1,40 λεπτά  επεβλήθη και στα Ι.Χ. που κινούνται στον δρόμο Ελευσίνα - Κόρινθος, τον οποίο κατασκευά­ζουν οι εταιρείες Hochtief, Vinci, Aκτωρ, J&P Αβαξ, ΓΕΚ Τέρνα και Αθηνά. Η μεγάλη αλλαγή που συντελείται στον πολυσύχναστο οδικό άξονα της Πελοποννήσου αφορά στη χρέωση των οδηγών και από τις δύο κατευθύνσεις του δρόμου με την προσθήκη άλλων δύο σταθμών. Πρόκειται για τον σταθμό του Ισθμού στο ρεύμα προς Κόρινθο και τον σταθμό της Ελευσίνας στην επιστροφή προς Αθήνα. 

Μέχρι σήμερα οι οδηγοί πλήρωναν διόδια μόνο στην Ελευσίνα στην κατεύθυνση προς Πάτρα και στον Ισθμό στην επιστροφή για Αθήνα. Από την περασμένη εβδομάδα το διόδιο σπάει στα δύο και από 3,20 γίνεται 2,10 στην Ελευσίνα και 1,80 στον Ισθμό και αντίστοιχα στην επιστροφή, ανεβάζοντας το κόστος του ταξιδιού έως την Πάτρα στα 13 ευρώ μετ’ επιστροφής. Η Κορίνθου - Πατρών, το αυτοκινητιστικό «ναρκοπέδιο» του εθνικού οδικού δικτύου, είναι από τα μοναδικά τμήματα των αυτοκινητοδρόμων που το ύψος των διοδίων έχει μειωθεί κατά 20%. 

Ετσι οι τιμές στο Ζευγολατιό και το Ρίο από 3,10 έχουν διαμορφωθεί στα 2,50 ευρώ.  Αμφίπλευρη χρέωση έχει ξεκινήσει και στους πλευρικούς σταθμούς Νέας Περάμου, Πάχης και Αγίων Θεοδώρων, με στόχο να αντιμετωπιστούν οι τζαμπατζήδες. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στην έξοδο πριν από τα διόδια της Ελευσίνας, ένα σημείο που χρησιμοποιείται κατά κόρον από τους οδηγούς των φορτηγών για να μην πληρώνουν διόδια. 

Σύμφωνα με στελέχη της εταιρείας, οι οδηγοί βγαίνουν στην παλιά εθνική μέχρι τον κόμβο της Πάχης και μετά ξαναμπαίνουν ανενόχλητοι στον αυτοκινητόδρομο. Με τη λειτουργία του πλευρικού σταθμού της Πάχης μπαίνουν εμπόδια, καθώς για να ξαναβγούν στον αυτοκινητόδρομο θα πρέπει να πληρώσουν το νέο πλευρικό διόδιο. 

Η Ολυμπία Οδός σκοπεύει να αντιμετωπίσει κατά πρόσωπο το κίνημα «Δεν Πληρώνω» και με τις ειδικές ηλεκτρονικές κάμερες που έχει προμηθευτεί και οι οποίες σταδιακά θα τοποθετηθούν και σε άλλους οδικούς άξονες. Στους παραβάτες θα επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο 200 ευρώ, καθώς επίσης αφαίρεση της άδειας ικανότητας οδηγού, της άδειας κυκλοφορίας και των πινακίδων για 20 ημέρες. 

Επιδότηση στον Μορέα
Ανατιμήσεις σε δύο μετωπικούς σταθμούς ξεκίνησε αντίστοιχα η Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, που κατασκευάζει το τμήμα Ράχες Μαλιακού - Κλειδί Ημαθίας, υπό τις ευλογίες ενός διευρυμένου εργολαβικού γκρουπ που απαρτίζουν οι Hochtief, J&P Αβαξ, Ελλάκτωρ και Αθηνά. Οι τιμές των διοδίων αυξήθηκαν από την προηγούμενη Τετάρτη κατά 30% στους σταθμούς Πελασγίας και Μοσχοχωρίου: από 2,70 σε 3,50 ευρώ και από 3,10 σε 4 ευρώ αντίστοιχα. Δεν ισχύουν οι ανατιμήσεις για όσους χρησιμοποιούν πομποδέκτες. Αμετάβλητα τα διό­δια αλλά τσουχτερό παραμένει το ταξίδι και προς την Καλαμάτα. 

Ο αυτοκινητόδρομος του Μορέα που κατασκευάζεται από τον Ακτωρα, την J&P Αβαξ και την Ιντρακάτ είναι ένα από τα ωριμότερα οδικά έργα (έχει εκτελεστεί το 91%), το οποίο για να ολοκληρωθεί απομένει η Περιμετρική της Καλαμάτας και 6 από τα 50 χιλιόμετρα του Λεύκτρο - Σπάρτη. Το Κόρινθος - Τρίπολη - Καλαμάτα περιλαμβάνει πέντε συνολικά σταθμούς (Σπαθοβούνι, Νεστάνη, Γέφυρα Μάναρη, Βελιγοστή, Καλαμάτα), με το κόστος της μετακίνησης από την Αθήνα να φτάνει στα 18,8 ευρώ μετ’ επιστροφής. 

Ο Μορέας είναι το μοναδικό έργο που θα χρηματοδοτηθεί απευθείας από το Ελληνικό Δημόσιο με 200 εκατ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές για την περίοδο 2012-2038. Με βάση τη σύμβαση, η επιδότηση του διοδίου θα ξεκινήσει να καταβάλλεται άμεσα και υπολογίζεται σε 8 εκατ. ευρώ τον χρόνο. 

Η επανεκκίνηση των έργων είναι γεγονός, με την καταλυτική συνεισφορά του Ελληνικού Δημοσίου και της Ε.Ε. που τον περασμένο Δεκέμβριο μοίρασαν πάνω από 860 εκατ. ευρώ στους κατασκευαστές. Τα ποσά που θα δοθούν για τα έργα δεν έχουν προηγούμενο και, όπως ψιθυρίζεται στην αγορά, οι Βρυξέλλες με τον τρόπο αυτό δεν σώζουν μια προβληματική οικονομία όπως η ελληνική, αλλά τα μεγαθήρια των κατασκευών της Γηραιάς Ηπείρου όπως οι Vinci, Hochtief, Ferrovial-Cintra που συμμετέχουν στις μεγάλες παραχωρήσεις των οδικών αξόνων. 

Πάντως, στελέχη του τεχνικού κόσμου υποστηρίζουν ότι ο πακτωλός εκατομμυρίων που δόθηκε για την επανεκκίνηση των έργων δεν είναι αρκετός. Τα έργα θα χρειαστούν και πρόσθετη χρηματοδότηση για να ολοκληρωθούν -τέλη του 2015, αρχές του 2016-, κάτι που θα εκτινάξει το κόστος των παραχωρήσεων για το Ελληνικό Δημόσιο. Υπάρχουν εκτιμήσεις για τουλάχιστον άλλα 300 εκατ. ευρώ, αλλά είναι ακόμη πολύ νωρίς για να γίνουν ασφαλείς υπολογισμοί. Ο υπουργός Υποδομών έχει προβλέψει ότι τα εργοτάξια θα μπουν σε φουλ ρυθμούς μέσα στην άνοιξη απασχολώντας χιλιάδες εργαζομένους. Ηδη στον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου έχει ανακοινωθεί ότι θα εργάζονται 1.000 άτομα έως τον Μάρτιο, ενώ από 4.000 αναμένεται να απασχολούν έως το τέλος του έτους η Νέα, η Κεντρική Οδός, αλλά και η Ολυμπία Οδός.

To κόστος των διοδίων ανά αυτοκινητόδρομο

Αθήνα - Θεσσαλονίκη:    56 από 44 ευρώ 
Αθήνα - Πάτρα:            13 από 11,4 ευρώ 
Αθήνα - Σκάρφεια:    22,40 από 14,20 ευρώ 
Αθήνα - Καλαμάτα:    18,82 ευρώ 
(δεν υπάρχουν αυξήσεις στον οδικό άξονα)