Σαν σήμερα το 1916 βυθίστηκε ο "Βρετανικός" αδελφάκι του Τιτανικού στην Τζιά....

Το αδελφό πλοίο του «Τιτανικού» χτύπησε σε γερμανική νάρκη στα στενά της Τζιάς, που είχε ποντίσει το Γερμανικό υποβρύχιο U 73 στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και βούλιαξε μέσα σε 45 λεπτά της ώρας έξω από την Κέα.

«Ο  Βρετανικός , σε αντίθεση με το ναυάγιο του  Τιτανικού , που βρίσκεται σε βάθος 3.853 μέτρων στον Ατλαντικό, είναι σε πολύ καλή κατάσταση»


Στην επιφάνεια έρχονται τα μυστικά του ναυαγίου του «Βρετανικού». Το αδελφό πλοίο του «Τιτανικού», που βυθίστηκε σε βάθος 120 μέτρων στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, μόλις 1,5 μίλι ανοιχτά της Κέας, αφού χτυπήθηκε από γερμανική νάρκη, έχει γίνει αντικείμενο πολύπλευρων ερευνών Ελλήνων και ξένων δυτών.
Η πρώτη ερευνητική αποστολή, με τη συμμετοχή της ομάδας δυτών του κ. Βαγγέλη Σωτηρίου, έγινε το 1997 και έφερε στο φως πολλές άγνωστες πτυχές του ναυαγίου και κυρίως τα αίτια που βυθίστηκε σε μόλις 45 λεπτά.

Ακολούθησε, το 2008, μια ακόμα αποστολή και φέτος θα πραγματοποιηθεί η τρίτη, πάντα με την άδεια του υπουργείου Πολιτισμού, ώστε να εξεταστεί στα 14 χρόνια η φθορά του ναυαγίου και πώς έχει επιδράσει στο φυσικό περιβάλλον.

Ο 34χρονος δύτης Αλέξανδρος Σωτηρίου, που μετείχε και στην αποστολή του 1997, την πρώτη επίσημη έρευνα του ναυαγίου ύστερα από εκείνη της ομάδας του Γάλλου ωκεανογράφου Ζακ Ιβ Κουστό στη δεκαετία του 1970, αποκαλύπτει ότι φωτίστηκαν σημαντικά στοιχεία, που εξηγούν τη βύθιση του πλοίου μέσα σε 45 λεπτά της ώρας, το πρωί της 21ης Νοεμβρίου 1916.

Συγκεκριμένα, ο κ. Σωτηρίου εξηγεί: «Οι στεγανές πόρτες ήταν ανοιχτές και, δεδομένου ότι είχαν αυτοματοποιηθεί μετά το ναυάγιο του ''Τιτανικού'', πιθανόν να έγινε κάποιο βραχυκύκλωμα, ή για κάποιον άλλο λόγο δεν έκλεισαν, και κατακλύσθηκαν γρήγορα από νερό τα στεγανά του πλοίου». Ένα δεύτερο στοιχείο που εκτιμάται ότι επέδρασε στη γρήγορη εισροή υδάτων ήταν ότι το πλοίο ταξίδευε με ανοιχτά πολλά φινιστρίνια, πιθανόν για να αεριστούν οι νοσοκομειακοί χώροι πριν παραληφθούν τραυματίες από τον Μούδρο.

«Στη διάρκεια του ταξιδιού έγινε η έκρηξη. Το πλοίο άρχισε να βυθίζεται με την πλώρη, που ακούμπησε στον βυθό, σε βάθος 120 μέτρων. Σχεδόν το μισό πλοίο βρισκόταν έξω από τη θάλασσα. Η πλώρη τσακίστηκε από το βάρος και όλο το πλοίο έπεσε τελικά στο πλάι» εξηγεί ο Αλ. Σωτηρίου.

Ναυάγιο τυλιγμένο με μυστήριο

Υπάρχει μια μεγάλη διαμάχη διαφόρων ειδικών για τον λόγο που βυθίστηκε ο Βρετανικός.
Σε κάποια κινηματογραφική ταινία αναφέρεται ότι κάποιος Γερμανός κατάσκοπος το βύθισε αφού τοποθέτησε εκρηκτικά, κάτι που όμως είναι μύθος της ταινίας.
Άλλοι λένε ότι βυθίστηκε από τορπίλη Γερμανικού υποβρυχίου.
Όμως μετά από έρευνα στο ημερολόγιο του Γερμανικού υποβρυχίου U 73, βρέθηκε ότι αυτό ήταν υπεύθυνο για την βύθιση του Βρετανικού γιατί είχε ποντίσει νάρκες στο συγκεκριμένο σημείο. 

Μέσα στην αχλή του μύθου χάνεται η σύντομη ιστορία του «Βρετανικού», που είχε τη μοίρα τού άλλου μεγάλου υπερωκεάνιου της εταιρείας «White Star», του «Τιτανικού».

Ιστορίες για τη μεταφορά του θησαυρού της Γαλλίας, που αποτελείτο από 14 τόνους χρυσού, στην Οδησσό ή για την ύπαρξη μυστικών πολεμικών όπλων «συνοδεύουν» το ναυάγιο του πλοίου. Πάντως, ο Αλ. Σωτηρίου λέει ότι «για κάθε ναυάγιο υπάρχει ένας μύθος που μπορεί να προσδίδει μια μυθολογική μαγεία, αλλά δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να τα λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη αυτά».

Ο «Βρετανικός», που καθελκύστηκε το 1915, βρισκόταν στο ναυπηγείο όταν βυθίστηκε στις 14 Απριλίου 1912 ο «Τιτανικός». Γι' αυτό έγιναν μετατροπές στο αρχικό σχέδιό του, ώστε ο «Βρετανικός» να γίνει ακόμα ασφαλέστερος.

Όμως, πριν καν αρχίσει τα ταξίδια του ξέσπασε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, και η αγγλική κυβέρνηση το επιστράτευσε για να χρησιμοποιηθεί ως νοσοκομειακό πλοίο.

Έτσι, το ξημέρωμα της Τρίτης 21 Νοεμβρίου 1916 βρήκε τον «Βρετανικό» να πλέει στο στενό Κέας - Μακρονήσου, με προορισμό το λιμάνι του Μούδρου, στη Λήμνο. Στις 8.12 το πρωί, μια τρομακτική έκρηξη, μάλλον από γερμανική νάρκη, στο ύψος της πλώρης συγκλόνισε το «ομορφότερο νοσοκομειακό πλοίο» και παρά τις προσπάθειες του πλοιάρχου Bartlett βυθίστηκε και μάλιστα σε λιγότερο από 45 λεπτά.

Από τους 1.134 επιβαίνοντες διασώθηκαν οι 1.104.

Χάθηκαν 30 άτομα, 21 μέλη του πληρώματος και 9 μέλη του ιατρικού προσωπικού, σχεδόν όλοι όταν ανατράπηκαν από την προπέλα του πλοίου οι βάρκες που επέβαιναν.

Μετά από έρευνες φαίνεται ότι το Γερμανικό υποβρύχιο U 73 υπεύθυνο για την βύθιση του Βρετανικού αφού είχε αφήσει στα στενά της Τζιας νάρκες, όπως αναφέρεται και στο ημερολόγιο του υποβρυχίου. Μάλιστα το ημερολόγιο αναφέρει, ότι από το ναρκοπέδιο Νο 32 που είχε ποντίσει, βυθίστηκε και άλλο ένα πλοίο ονόματι  Burdigala με Γαλλική σημαία.

Δείτε το ημερολόγιο του υποβρυχίου.

U 73, χρονολογικός πίνακας συμβάντων από τον Ιανουάριο του 1915 έως τον Σεπτέμβριο του 1917
(Όλες οι ημερομηνίες είναι σύμφωνα με το Νέο Διορθωμένο Ιουλιανό Ημερολόγιο
06.01.1915

Μετά από παραγγελία του Γερμανικού Αυτοκρατορικού Ναυτικού (Deutsche Kaiserliche Marine) αρχίζει η κατασκευή του υποβρυχίου U-73, κλάσης UE 1, στα Αυτοκρατορικά Ναυπηγεία (Kaiserliche Werft) του Danzig της δυτικής Πρωσίας (σήμερα Πολωνία).
16.06.1915

Καθέλκυση του U-73.
09.10.1915

Μετά την παράδοση του, το U-73 τίθεται σε υπηρεσία υπό τις διαταγές του υποπλοίαρχου (Kapitänleutnant) Gustav Siess.
Η αποστολή του είναι η πόντιση ναρκών σε περιοχές που η διέλευση πλοίων της Entente είναι συχνή.
14. – 25.02.1916

Ασκήσεις και δοκιμές του πλοίου στην Βόρεια Θάλασσα.
Κατά την διάρκεια των ασκήσεων, στις 16.02.1915, ένα μεγάλο κύμα σαρώνει το κατάστρωμα παίρνοντας μαζί του τον αξιωματικό υπηρεσίας, ανθυποπλοίαρχο (Oberleutnant zur See) Wolff. Οι σωστικές προσπάθειες μένουν άκαρπες καθώς οι καιρικές συνθήκες δεν επιτρέπουν την έρευνα για την εύρεση του άτυχου ναυτικού.
30.03.1916

Το U-73, κάτω από τις διαταγές του κυβερνήτη του Kapitänleutnant Gustav Siess, αναχωρεί από το Κίελο (Γερμανία) με προορισμό την Μεσόγειο.
Το U-73 έχει συγκαταλεχθεί στο δυναμικό του γερμανικού στολίσκου υποβρυχίων της Μεσογείου (Deutsche U-Flotille Pola), που έχει σαν βάση του την Pola της Ίστριας (σήμερα Κροατία) και το Cattaro της Δαλματίας (σήμερα Montenegro). Περιοχές οι οποίες ανήκαν τότε στην Αυτοκρατορία της Αυστροουγγαρίας.
02.04.1916

Το U-73 βρίσκεται στο Helgoland, το μοναδικό ωκεάνιο νησί της Γερμανίας.
Το Helgoland αποτέλεσε και στους δυο παγκόσμιους πολέμους σημαντική ναυτική βάση για το Γερμανικό Πολεμικό Ναυτικό.
05.04.1916

Το U-73 βρίσκεται στο βόρειο άκρο των νησιών Shetland. Ένα σύμπλεγμα νησιών ανάμεσα στην Σκοτία και την Νορβηγία.
11.04.1916

To U-73 βυθίζει με το πυροβόλο του το βρετανικό ιστιοφόρο (μπάρκο) Inverlyon, 1.827 ΚΟΧ, στο νότιο άκρο της Ιρλανδίας.
Κατά την διάρκεια της βύθισης του Inverlyon, ένα μεγάλο κύμα σαρώνει από την κουβέρτα του υποβρυχίου τον ναύτη Pehrson. Ο έντονος κυματισμός και οι άσχημες καιρικές συνθήκες εμποδίζουν την διάσωση του.
17.04.1916

Νωρίς το πρωί, ποντίζει 12 νάρκες, σε δυο γκρουπ, μπροστά από την είσοδο του λιμανιού της Λισσαβόνας (Πορτογαλία). Ναρκοπέδιο αριθμός 15.
Την ίδια ημέρα βυθίζεται μετά από πρόσκρουση σε νάρκη, στο ναρκοπέδιο αυτό, το νορβηγικό πλοίο Terje Viken, 3.580 ΚΟΧ.
19.04.1916

Το U-73 περνά το στενό του Γιβραλτάρ εισερχόμενο στην Μεσόγειο Θάλασσα.
27.04.1916

Ποντίζει τα χαράματα 22 νάρκες στην είσοδο του λιμανιού της La Valetta στην Μάλτα. Ναρκοπέδιο αριθμός 17. Την ίδια ημέρα βυθίζονται, μετά από σύγκρουση με ναρκες στην περιοχή του προαναφερόμενου ναρκοπεδίου, το βρετανικό πλοίο HMS Russel, 14.200 ΚΟΧ, και η βρετανική κανονιοφόρος HMS Nasturtium, 1.250 ΚΟΧ.
Στις 28.04.1916 βυθίζεται, μετά από σύγκρουση σε νάρκη του ίδιου ναρκοπεδίου, το βρετανικό γιώτ Aegusa, 1.242 ΚΟΧ.
30.04.1916

Το U-73 φτάνει στην ναυτική βάση του Cattaro (πρώην Αυστροουγγαρία, σήμερα Monte Negro).
24.07. – 14.08.1916


Επχειρήσεις στο Αιγαίο Πέλαγος.
01.08.1916


Το U-73 ποντίζει νάρκες στον κόλπο της Θεσσαλονίκης. Ναρκοπέδιο αριθμός 19.
03.08.1916


Ποντίζει νάρκες στον κόλπο του Ορφανού (Στρυμονικός κόλπος). Ναρκοπέδιο αριθμός 20.
Τα χαράματα της ίδιας ημέρας βυθίζει με τορπίλη το βρετανικό ναρκαλιευτικό Clacton, 820 ΚΟΧ.
04.08.1916


Ποντίζει νάρκες στην δυτική είσοδο του κόλπου του Μούδρου, στην Λήμνο. Ναρκοπέδιο αριθμός 21.
10.08.1916

Βυθίζει στο Ιόνιο Πέλαγος, κατά την επιστροφή του στο Cattaro, το ιταλικό ιστιοφόρο Lorenzo Donato, 140 ΚΟΧ.
22.10. – 07.11.1916


Επιχειρήσεις στο Αιγαίο Πέλαγος.
Διεξαγωγή Πολέμου Εμπορίου (Handelskrieg γερμανικά, Guerre de Course γαλλικά, Commerce Raiding αγγλικά).
24.10.1916

Ανατινάζει με εκρηκτικά, στο Ιόνιο Πέλαγος, το ελληνικό ιστιοφόρο Propontis, 700 ΚΟΧ, το οποίο ήταν φορτωμένο με τσιμέντο και ερχόταν από την Γαλλία με προορισμό το Port Said.
27.10.1916

Το U-73 τοποθετεί δυο ναρκοπέδια ανατολικά και δυτικά των Φλεβών στον Σαρωνικό κόλπο. Αριθμός ναρκοπεδίου 31.
28.10.1916

Ποντίζει 12 νάρκες στο στενό της Κέας. Αριθμός ναρκοπεδίου 32.
Στις 14.11.1916, το S/S Burdigala, 12.380 ΚΟΧ, ερχόμενο από Θεσσαλονίκη με κατεύθυνση την Τουλούζ, βυθίζεται, κατά πάσα πιθανότητα από νάρκη, ακριβώς στο σημείο που 18 ημέρες πριν το U-73 είχε ποντίσει το ναρκοπέδιο αριθμός 32.
Οι ιστορικές πηγές δίνουν δυο εκδοχές για την βύθιση του S/S Burdigala, οι μεν γαλλικές αναφέρουν τορπίλη (βλ. Auguste-Antoine Thomazi, σελ. 180), οι δε αγγλικές νάρκη (βλ. Paul G. Halpern, σελ. 253). Οι γερμανικές πηγές (βλ. Arno Spindler, 3ος τόμος, σελ. 343), θεωρούν δεδομένη την βύθιση του πλοίου από νάρκη, ο ελληνικός όμως τύπος της εποχής (βλ. εφημερίδα “Εμπρός” της 2ας και 3ης Νοεμβρίου 1916, Γρηγοριανό Ημερολόγιο) συνηγορεί υπέρ της γαλλικής εκδοχής, καθώς μας πληροφορεί ότι το πλοίο «Βορδύγαλα» εβυθίσθη στην Κέα από γερμανική τορπίλη.

Μία εβδομάδα αργότερα (21.11.1916) βυθίζεται στην ίδια περιοχή, το βρετανικό νοσοκομειακό πλοίο HMHS Britannic, 48.158 ΚΟΧ.

29.10.1916
Ποντίζει 12 νάρκες στο στενό ανάμεσα στην Μύκονο και την Τήνο. Αριθμός ναρκοπεδίου 33.
Στο σημείο αυτό, στις 23.11.1916, εξοκείλει το νοσοκομειακό πλοίο HMHS Braemer Castle, μετά από σύγκρουση με νάρκη, που είχε τοποθετήσει το U-73.
31.10. και 04.11.1916

Το U-73 εξαπoλύει μια τορπίλη στις 31.10. και μια στις 04.11.1916, ενάντια σε δύο φορτηγά πλοία χωρίς να καταφέρει να τα πλήξει.
Αφού χρησιμοποίησε όλα τα αποθέματα του σε τορπίλες και νάρκες, και επειδή ο Πόλεμος Εμπορίου (Guerre de course) στην επιφάνεια δεν ήταν εφικτός λόγω της συνεχούς παρουσίας αντιτορπιλικών της Entente, αναχωρεί με προορισμό το Cattaro.
07.11.1916

Το U-73 αγκυροβολεί στην βάση του στο Cattaro, και παραμένει εκεί για επιδιορθώσεις στις αντλίες λαδιού.
10. – 30.12.1916

Ναρκοθετήσεις στο Port Said και στην Αλεξάνδρεια.
Διεξαγωγή Πολέμου Εμπορίου (Guerre de course).
20.12.1916

Πόντιση 22 ναρκών σε τέσσερα γκρούπ έξω από το Port Said. Ναρκοπέδιο αριθμός 41.
21.12.1916

Κατά την διάρκεια του πλου από το Port Said προς την Αλεξάνδρεια, το U-73 βυθίζει με τορπίλη το βρετανικό τάνκερ Murex, 3.564 ΚΟΧ.
22.12.1916

Το U-73 ποντίζει 12 νάρκες έξω από το λιμάνι της Αλεξάνδρειας. Ναρκοπέδιο αριθμός 42.
23.12.1916

Βυθίζεται το οπλισμένο βρετανικό φορτηγό Thistleban, 4.117 ΚΟΧ, μετά από πρόσκρουση σε νάρκη στο ναρκοπέδιο αριθμός 42.
Κατά την διάρκεια της επιστροφής του στην βάση του, το U-73 δεν είναι σε θέση να επιτεθεί στα παραπλέοντα πλοία λόγω μηχανικής βλάβης.
Μετά την επιστροφή του στο Cattaro, το υποβρύχιο παραμένει αδρανές λόγω επισκευών στις μηχανές του μέχρι τον Σεπτέμβρη του 1917.