Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΕΝΟΣ ΤΡΙΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ;

του

Προκόπη Παυλόπουλου

Βουλευτή, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών

(στο περιοδικό «ΕΠΙΚΑΙΡΑ» τ. 120 της 2/2/2012, σελ. 68)

Όλα τα σύγχρονα οικονομικά –και όχι μόνο- δεδομένα καταδεικνύουν ότι η Ανθρωπότητα βιώνει συνθήκες ενός τρίτου, αυτή τη φορά οικονομικού, παγκόσμιου πολέμου.  Στον Τόπο μας έχουμε την ατυχία, πρωτίστως λόγω της καταστροφικής οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου, να ζούμε εκ του σύνεγγυς αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα. Και μάλιστα στα όρια πια της κοινωνικής έκρηξης....

        Στην αφετηρία αυτού του ιδιόμορφου και εξαιρετικά υποδόριου τρίτου παγκόσμιου πολέμου βρίσκεται ξανά η Γερμανία, με τις «στρατηγικές» επιλογές της οικονομικής της πολιτικής.  Συγκεκριμένα –και σε γενικές βεβαίως γραμμές- υιοθετώντας τις πιο ακραίες νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις στο πλαίσιο της ευρωζώνης, έχει επιβάλλει στους εταίρους της, μέσα από την καταλυτική υπεροχή που της εξασφαλίζει η οικονομική ευρωστία της, το δόγμα του «σκληρού» ευρώ, με τις εντεύθεν καταστροφικές συνέπειες.  Οι υπερχρεωμένες και, ταυτοχρόνως, ελλειμματικές οικονομίες της ευρωζώνης –δηλαδή οι οικονομίες του ευρωπαϊκού νότου κατά κανόνα, με πρώτο θύμα της Χώρα μας- ρέπουν, η μια μετά την άλλη, προς τη χρεοκοπία και την προϊούσα διάλυση του κοινωνικού κράτους, δηλαδή, σε τελική ανάλυση, του κοινωνικού ιστού.  

Ακόμη και την ύστατη ώρα του μεγάλου διλήμματος η Γερμανία, όπως προκύπτει από τις διαδοχικές πλην ανούσιες Συνόδους Κορυφής, θέτει κυνικά καθοριστικά veto σε στοιχειώδη μέτρα κοινής ευρωπαϊκής άμυνας και αλληλεγγύης σχετικά με την επιβίωση της ευρωζώνης. Όπως είναι, ιδίως, ένας πραγματικά ρυθμιστικός ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και η θεσμοθέτηση του ευρωομολόγου.

          

Δεν είναι, λοιπόν, υπερβολή να μιλάμε για ένα «γερμανικό σύνδρομο» παγκόσμιας οικονομικής ανισορροπίας, που αγγίζει τα όρια της παγκόσμιας οικονομικής σύρραξης.  Και αυτή τη φορά οι ευθύνες της Γερμανίας, όπως και εκείνων των ευρωπαϊκών χωρών που οι ηγέτες τους αντιδρούν παθητικά ως μοιρολατρικά στις επιταγές της Καγκελαρίου Α. Μέρκελ, είναι καθοριστικές.  Μερικά άκρως αντιπροσωπευτικά παραδείγματα τεκμηριώνουν, νομίζω, την ως άνω διαπίστωση:

I.      Παράδειγμα πρώτο:

Η οικονομικώς πανίσχυρη σήμερα Γερμανία έχει αποκτήσει τη δύναμή της ακριβώς λόγω της προαναφερόμενης λειτουργίας του ευρώ και της ευρωζώνης.  Και τούτο, κυρίως, διότι τα πρωτοφανή πλεονάσματά της οφείλονται πρωτίστως στην απομύζηση πολλών οικονομιών της ευρωζώνης δια της μεθόδου των γερμανικών εξαγωγών, τις οποίες όχι μόνον απογειώνει αλλά και καθιστά, ετεροβαρώς, λίαν αποδοτικές για τη Γερμανία το «ανελαστικό» ευρώ.  Στην προκλητική –λεόντεια θα ‘λεγα- εκμετάλλευση του συνόλου, σχεδόν, της ευρωζώνης από τη  Γερμανία πρέπει να προστεθεί και να τονισθεί με έμφαση το ότι σε πλειάδα περιπτώσεων οι γερμανικές εταιρείες –το παράδειγμα της Siemens αρκεί- κυριάρχησαν extra muros ακολουθώντας πρωτόγνωρες μεθόδους διαπλοκής και διαφθοράς, οι οποίες κατέστησαν τον εγχώριο ανταγωνισμό κενό περιεχομένου.  

Και να σκεφθεί κανείς ότι σήμερα η Γερμανία –ως βασικός μοχλός της Τρόικας- «μέμφεται» την Ελλάδα διότι δεν έχει ακόμη δρομολογήσει επαρκώς τις επιμέρους οικονομικές της δραστηριότητες προς την κατεύθυνση της απελευθέρωσης, για να λειτουργήσει υγιώς και με αναπτυξιακή προοπτική ο ανταγωνισμός!

II.      Παράδειγμα δεύτερο:

Η, υπό τ’ ανωτέρω δεδομένα, πλεονασματική Γερμανία αρνείται πεισματικά, ακόμη και όταν το τίμημα είναι η ραγδαία κατάρρευση της ευρωζώνης, να συνδράμει μ’ ένα σχετικά μικρό μέρος των πλούσιων περισσευμάτων της προκειμένου να ορθωθεί το κατάλληλο χρηματοοικονομικό τείχος έναντι της βουλιμίας των αγορών και της αυθαιρεσίας των διεθνών οίκων αξιολόγησης και, επέκεινα, ν’ αποφευχθεί η χρεοκοπία των ασθενών κρίκων του ευρωπαϊκού οικονομικού οικοδομήματος.  Εδώ πρέπει να τονισθεί ότι η Γερμανία της Καγκελαρίου Α. Μέρκελ δεν αγνοεί προκλητικά μόνο τα αίτια και τα θύματα του ιλιγγιώδους πλουτισμού της, ιδίως κατά την τελευταία δεκαετία.  

Πριν απ’ όλα αγνοεί το ίδιο το ιστορικό παρελθόν της, όπως της το θυμίζει, με γενναία ειλικρίνεια, ο γερμανός καθηγητής της ιστορίας της οικονομίας στο LSE Albrecht Ritschl, σε συνέντευξή του στο περιοδικό Spiegel της 21/6/2011: 

«Η δημοκρατία της Βαϊμάρης κατόρθωσε να επιζήσει από το 1924 μέχρι το 1929 αποκλειστικά με δανεικά.  Μάλιστα για τις αποζημιώσεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου δανείσθηκε από τις ΗΠΑ.  Επρόκειτο για  «δανειακή Πυραμίδα», η οποία κατέρρευσε με την κρίση του 1931.  Τα χρήματα των δανείων των ΗΠΑ είχαν εξαφανισθεί, η ζημιά για της ΗΠΑ ήταν τεράστια, οι συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία καταστροφικές.  Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο οι ΗΠΑ φρόντισαν να μην θέσει κανείς από τους συμμάχους αξιώσεις για αποζημίωση.  Εκτός από μερικές εξαιρέσεις, ματαιώθηκαν όλες οι αξιώσεις μέχρι μια μελλοντική επανένωση της Ανατολικής με τη Δυτική Γερμανία.  Αυτό ήταν πολύ ζωτικό για την Γερμανία.  Στην ουσία πάνω σ’ αυτό στηρίχθηκε το περίφημο γερμανικό μεταπολεμικό θαύμα που ξεκίνησε την δεκαετία του ’50! Παράλληλα, όμως, τα θύματα της γερμανικής κατοχής, συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων, ήταν αναγκασμένα ν’ αποποιηθούν τα δικαιώματά τους για αποζημίωση».

III.      Παράδειγμα τρίτο:

Η γερμανική πολιτικοοικονομική αλαζονεία και ανευθυνότητα οδηγεί, με μαθηματική ακρίβεια όπως ήδη επισημάνθηκε, τις αδύναμες χώρες της ευρωζώνης όχι μόνο στον κατήφορο της χρεοκοπίας αλλά -και αυτό είναι το πιο επικίνδυνο- στην κόλαση της κοινωνικής έκρηξης.  Και τούτο διότι στις χώρες αυτές καταρρέει το κοινωνικό κράτος, αφού καθίσταται σχεδόν απαγορευτική η άσκηση στοιχειωδών κοινωνικών και μικτών δικαιωμάτων, όπως κατοχυρώνονται όχι μόνον από τα επιμέρους συντάγματά τους αλλά και από την ίδια την ευρωπαϊκή έννομη τάξη.  

Οι πρωτοφανείς απαιτήσεις της Τρόικας για κατάργηση, ουσιαστικώς, της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας στην Ελλάδα μαρτυρεί αψευδώς. Τι οβιδιακή μεταστροφή και μεταμόρφωση της Γερμανίας, αν αναλογισθεί κανείς ότι το Σύνταγμα της Βαϊμάρης του 1919 υπήρξε το θεσμικοπολιτικό λίκνο των κοινωνικών δικαιωμάτων και, άρα, του κοινωνικού κράτους!  

Και τι ανατροπή στην όλη πολιτική των γερμανικών Κυβερνήσεων, που όχι μόνον εφάρμοσαν στη Γερμανία μια συνεπή, διαχρονικώς, κοινωνική πολιτική αλλά καλούσαν και τους ευρωπαίους εταίρους να πράξουν το ίδιο, ως δείγμα του επιπέδου και της ποιότητας των κοινωνικών αρχών της Δημοκρατίας!  Σήμερα στο βωμό της, δήθεν, ελεύθερης αγοράς και, στην ουσία, της ασυδοσίας των αγορών η Καγκελάριος Α. Μέρκελ γυρίζει το ευρωπαϊκό κρατικό ιδεώδες πίσω, στην εποχή του κράτους –«νυκτοφύλακας κυνός»…

          

Ίσως ακόμη υπάρχουν κάποιες ελπίδες να σταματήσει αυτός ο παγκόσμιος οικονομικός πόλεμος, αν η Γερμανία αναλογισθεί και αντιληφθεί το μέγεθος των ευθυνών της και, δυστυχώς, της ανευθυνότητάς της.  Άλλωστε, θα ήταν τραγική αυταπάτη γι’ αυτήν να πιστεύει ότι στο τέλος ενός τέτοιου παγκόσμιου πολέμου θα βγει αλώβητη.  Το παρελθόν, απώτερο και πρόσφατο, θα έπρεπε να την έχει διδάξει για το τι κόστισε, και σ’ αυτήν, η αλαζονεία της εξουσίας και η περιφρόνηση της Δημοκρατίας, καθώς και της βασικής σύγχρονης συνιστώσας της, του κοινωνικού κράτους.  

Ιδιαίτερα δε όταν συμπεριφέρεται μ’ αυτόν τον τρόπο στην Ελλάδα, καλό θα ήταν να διατηρεί στη συλλογική της μνήμη ανάγλυφη την αλήθεια ως προς το τι πλήρωσε ο κόσμος ολόκληρος -αλλά και τι πλήρωσε τελικώς η ίδια- όταν άφρονες γερμανικές πολιτικές ηγεσίες αγνόησαν και καταπάτησαν τις αρχές του ελληνικού πνεύματος για τον Άνθρωπο και τη Δημοκρατία.  Με λίγα λόγια, καλό θα ήταν –αν φυσικά βρει τον καιρό και τη διάθεση- η γερμανίδα Καγκελάριος να ρίξει ξανά μια ματιά στον Χέγκελ, τον Γκαίτε και τον Χαίλντερλιν…